Khoa Mỹ thuật & Thiết kế ra mắt hai ấn phẩm sách nghiên cứu giá trị về Mỹ thuật và văn hoá Việt Nam

Ngày 11/04/2025, tại Đường Sách Nguyễn Văn Bình, Quận 1, TP.HCM, Khoa Mỹ thuật & Thiết kế - Trường Đại học Văn Lang đã tổ chức lễ ra mắt hai ấn phẩm “Mỹ thuật cổ truyền Việt Nam từ một hướng tiếp cận hiện đại: Huế, Nam Trung Bộ, Nam Bộ” và “Re-embracing Vietnamese Identity through Hue Fine Art” đến với bạn đọc, giới chuyên môn và công chúng yêu mến mỹ thuật.

Đây là một trong những hoạt động hướng đến kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Đại học Văn Lang (1995-2025), 20 năm thành lập Khoa Mỹ thuật và Thiết kế (2005-2025); hưởng ứng Ngày Sách và Bản quyền thế giới (23/4/2025) và Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/4/2025).

Hai tựa sách là kết quả của quá trình nghiên cứu, tìm hiểu công phu qua nhiều năm tháng của thầy và trò Khoa Mỹ thuật và Thiết kế, Trường Đại học Văn Lang cùng các nhà nghiên cứu mỹ thuật hàng đầu như: PGS.TS. Lê Văn Tạo, NNC. Nguyễn Hữu Thông, TS. Trần Đình Hằng và TS. Lê Anh Tuấn. 

Chia sẻ tại chương trình giao lưu và giới thiệu sách, PGS. TS. Trần Thị Mỹ Diệu -  Hiệu trưởng Trường Đại học Văn Lang cho rằng: Hai quyển sách ra mắt hôm nay là kết quả của hơn 10 năm miệt mài nghiên cứu và sáng tạo của đội ngũ. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến chuyển, hiện đại hóa vừa là cơ hội, vừa là thách thức, thì việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống càng trở nên quan trọng. Đây không chỉ là sản phẩm học thuật, mà còn là hành động cụ thể để bảo tồn di sản, khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc trong dòng chảy thời đại. Trường Đại học Văn Lang luôn xem trọng việc hiểu về cội nguồn, bởi đó là nền tảng để sinh viên tự tin đối thoại trong một thế giới đa nguyên. 

Là chủ biên cuốn sách “Re-embracing Vietnamese Identity through Hue Fine Art” đồng thời là Trưởng Khoa Mỹ thuật & Thiết kế, ThS. HS. Phan Quân Dũng cho rằng sự kiện là dấu mốc ý nghĩa trên hành trình học thuật và sáng tạo của Khoa. Ông nhấn mạnh, để thực hiện tốt nhiệm vụ nghiên cứu và đào tạo - đặc biệt là đào tạo gắn liền với thực tiễn, mang đến cho xã hội những sản phẩm có giá trị, phục vụ lợi ích của con người và cộng đồng. Chủ đề “Văn hóa Mỹ thuật truyền thống Việt và định hướng phát triển trong tương lai” là chủ đề có chiều sâu, là nền tảng cho sự sáng tạo, vì nó không chỉ nói về giá trị di sản mà còn mở ra những hướng đi mới trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Cuốn sách “Mỹ thuật cổ truyền Việt Nam từ một hướng tiếp cận đương đại: Huế, Nam Trung Bộ, Nam Bộ” nghiên cứu về các di vật mỹ thuật cổ hiện tồn của Việt Nam với góc nhìn đa chiều; có sự liên hệ, đối sánh với mỹ thuật truyền thống Bắc Bộ, mỹ thuật dân gian, mỹ thuật Phật giáo, mỹ thuật trung đại Việt Nam. Cuốn sách gồm ba phần: Mỹ thuật cổ truyền xứ Huế, Mỹ thuật cổ truyền Nam Trung Bộ, Mỹ thuật cổ truyền Nam Bộ. Với mỗi không gian văn hóa vùng miền, nhóm tác giả đặt trọng điểm khảo sát là các thành tựu mỹ thuật đặc trưng. Ví dụ: mỹ thuật cung đình, chùa, lăng mộ ở Huế; mỹ thuật Champa, tháp Chăm ở Nam Trung Bộ; mỹ thuật chùa, đền, miếu cổ của người Hoa và mỹ thuật chùa cổ Kh’mer ở Nam Bộ. Thông qua khảo sát trực tiếp di sản mỹ thuật (chủ yếu là trang trí kiến trúc, điêu khắc, bích họa, nội thất, thể hiện phần nào qua 150 hình ảnh tư liệu), nhóm tác giả đưa ra các phân tích nghệ thuật xác đáng, độc đáo. Cuốn sách tựa “một hành trình khảo sát mỹ thuật cổ trên đất nước Việt Nam với nhiều sắc màu văn hóa”, truyền tải thông điệp “đồng hành cùng mọi người ở thời đương đại để làm sáng tỏ dần những di sản mỹ thuật của người xưa để lại”.

Cuốn sách “Re-embracing Vietnamese Identity through Hue Fine Art” gồm 05 chương: 

• Chương 1: Nghệ thuật - kiến trúc trang trí đình thờ; 
• Chương 2: Nghệ thuật - kiến trúc nhà rường; 
• Chương 3: Nghệ thuật - kiến trúc trang trí bình phong (trong đình, trong cung điện, trong miếu thờ và nhà riêng); 
• Chương 4: Góc nhìn về nghệ thuật Huế: tiếp cận tính đương đại từ truyền thống; 
• Chương 5: Ứng dụng trong thiết kế và kể chuyện của sinh viên. 

Được biên soạn bằng tiếng Anh, cuốn sách góp phần mang một phần bức tranh nghệ thuật Việt Nam ra thế giới. Cuốn sách có sự dày dặn vì đó là thành quả khảo cứu các công trình kiến trúc, nghệ thuật tại vùng đất cố đô từ năm 2015 đến nay của thầy và trò Khoa Mỹ thuật và Thiết kế - Trường Đại học Văn Lang; thể hiện ở các hình ảnh tư liệu, bản vẽ chi tiết, phác thảo, tranh kèm mô tả, thuyết minh, phân tích. Không dừng lại ở đó, cuốn sách còn giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật (bao bì, trang phục, nội thất, đồ gốm…) do sinh viên sáng tạo dựa trên các vốn cổ (như phượng hoàng, rồng, họa tiết mây, họa tiết hoa…), đậm bản sắc dân tộc, phong cách cá nhân và giá trị quốc tế. Giới thiệu về hoàn cảnh ra đời tác phẩm, ThS. HS. Phan Quân Dũng - Chủ biên - cho biết cuốn sách là câu trả lời cho câu hỏi vai trò của lịch sử và bản sắc dân tộc đối với quá trình sáng tạo nghệ thuật trong thời đại công nghệ và xu hướng toàn cầu hóa: “Chúng ta sinh ra và lớn lên với những bản sắc riêng biệt, bắt nguồn từ dân tộc và văn hóa của mình. Các tác phẩm nghệ thuật không thể đạt đến đỉnh cao khi chúng không mang trong mình phong cách riêng biệt của tác giả. Tương tự, một quốc gia cần bảo tồn và phát triển bản sắc của mình”. 

Tiếp nối chương trình, PGS. TS. Lê Văn Tạo, nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thông, TS. Trần Đình Hằng, PGS. TS. Huỳnh Quốc Thắng, PGS. TS. Võ Thị Thu Thủy, TS. Mã Thanh Cao và ThS. HS. Phan Quân Dũng đã ngồi lại trải lòng về quá trình thực hiện, định hướng nội dung và giá trị học thuật ứng dụng của các tựa sách. Hai ấn phẩm thể hiện chiều sâu học thuật, phản ánh tinh thần gìn giữ di sản và hướng đến mục tiêu thổi hồn mỹ thuật truyền thống vào đời sống đương đại. Nhân dịp này, các tác giả đã tặng sách cho Thư viện Trường Đại học Văn Lang với mong muốn lan tỏa giá trị văn hóa và khơi dậy cảm hứng nghiên cứu trong cộng đồng sinh viên.

Việc ra mắt hai cuốn sách trên nhằm ghi nhận đóng góp của nhóm tác giả trong quá trình khai phá học thuật, giới thiệu mỹ thuật truyền thống Việt Nam và phát triển khả năng sáng tạo trong mỹ thuật đương đại. Các tác phẩm là minh chứng cho tinh thần dạy nghề, làm nghề của thầy và trò Khoa Mỹ thuật và Thiết kế Trường Đại học Văn Lang: thấu hiểu văn hóa, tinh thần dân tộc; thiết kế sáng tạo và bền vững; góp phần phát triển ý thức của cộng đồng về thẩm mỹ và nghệ thuật. 

Cũng trong khuôn khổ lễ ra mắt sách, Khoa Mỹ thuật & Thiết kế còn giới thiệu đến công chúng phim tài liệu “Di sản Việt - Nhà Rường Huế”. Thước phim là hành trình thị giác đầy cảm xúc, tái hiện vẻ đẹp kiến trúc đặc trưng của nhà rường và ghi lại những nỗ lực bảo tồn loại hình di sản quý báu này giữa dòng chảy đô thị hóa và hiện đại hóa. Đây là một trong những hoạt động hướng đến kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Đại học Văn Lang (1995-2025), 20 năm thành lập Khoa Mỹ thuật và Thiết kế (2005-2025); hưởng ứng Ngày Sách và Bản quyền thế giới (23/04/2025) và Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/04/2025).

Tin: Lê My - Đăng Khoa
Hình: Trí Châu